REGIONALNY ZESPÓŁ ŚPIEWACZY „KRESOWIANKA”
Z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich w Letninie w 1983 r. powstał Zespół Śpiewaczy „Letninianka” ( pierwsza nazwa Zespołu ) liczący 19 kobiet. Instruktorem został pracownik Pyrzyckiego Domu Kultury w Pyrzycach Ryszard Głogowski. Od samego początku Zespół opracowywał na głosy pieśni z okolic wsi Milatycze k. Lwowa, ponieważ część pań pochodzi właśnie z tamtych stron.
Zaczęło się kultywowanie tradycji i zwyczajów dawnych ziem polskich. Cały czas Zespół śpiewa a’ capella. Repertuar pochodzi od najstarszych członkiń Zespołu. Składa się na nań co najmniej 150 pieśni. W latach osiemdziesiątych repertuar kresowy powodował wiele wzruszeń i wspomnień. Budził patriotyzm, umacniał więzi społeczne na Pomorzu Zachodnim.
Przykłady kultywowania tradycji to m. in. kaseta nagrana dla magazynu „Ze wszystkich stron świata” w TVP Polonia, nagranie filmu dokumentalnego pt. „Były Milatycze” dla TVP 2, montaż słowno – muzyczny nagrany w TV Trwam dla uczczenia pamięci ludzi wywiezionych na Sybir. Dzięki temu, że charakterystyczny wschodni zaśpiew budził wiele entuzjazmu i wspomnień wśród odbiorców, Zespół stawał się coraz bardziej popularny i miał możliwość uczestniczenia w wielu konkursach, przeglądach i festiwalach. Zaowocowało to wieloma osiągnięciami. Najbardziej znaczące to I miejsce na XXII Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu w r. 1988, II miejsce w r. 2006 oraz III miejsce w r. 1998 i 2010. W r. 1987 po pierwszym spektakularnym sukcesie na Ogólnopolskim Przeglądzie Dorobku Kultury Wsi w Przytocznej tamtejsze Jury uznało, że warto zainwestować w strój kresowy. Niedzielne ubranie kobiet wsi kresowych z okolic Lwowa zostało wiernie odtworzone na podstawie żywej pamięci i starych fotografii. Jury w Kazimierzu zasugerowało zmianę nazwy Zespołu na taką, która by wyrażała jego szczególny kresowy charakter. Od r. 1988 przyjęła się obecna nazwa REGIONALNY ZESPÓŁ ŚPIEWACZY „KRESOWIANKA”
Regionalny Zespół Śpiewaczy „Kresowianka” rozsławiał Pomorze Zachodnie w całej Polsce. Na Ziemi Lubuskiej na festiwalu pn. „Ziemia i Pieśń” w Szprotawie pięciokrotnie znajdował się w gronie laureatów. Sukcesy te powtórzył w Żarach na festiwalu pn. „Wielkie Bałakanie”. Na Mazurach podczas XXV Międzynarodowego Jarmarku Folkloru w Węgorzewie zdobył Złotego Jelonka – „za szczególną troskę w pielęgnowaniu rodzimej tradycji”. Na Śląsku został laureatem X Ogólnopolskiego Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie. We Wrocławiu wystąpił jako gość specjalny i jedyny polski zespół na Festiwalu Kultury Kresowej. Znany jest również w Beskidach, ponieważ brał udział w XXXVIII Tygodniu Kultury Beskidzkiej w Wiśle oraz trzykrotnie uświetniał Dożynki Prezydenckie w Spale, reprezentując z wieńcem województwo zachodniopomorskie.
Z ramienia Urzędu Marszałkowskiego Zespół uczestniczył również w corocznych targach „Grṻne Woche” w Berlinie. Tam oprócz występów artystycznych wystawiał potrawy kresowe – żur i pierogi. Za te potrawy panie zdobyły certyfikat oraz nagrodę specjalną na Międzyzdrojskich Barwach Jesieni.
Przez wiele lat Zespół brał udział w powiatowych i wojewódzkich przeglądach zespołów folklorystycznych. Aktywnie udziela się na własnym podwórku w imprezach powiatowych i gminnych. Rokrocznie oprawia muzycznie msze dożynkowe i odpustowe na terenie powiatu Pyrzyce i powiatów ościennych. Na specjalnych spotkaniach z młodzieżą przekazuje tradycje malowania pisanek, strojenia palm wielkanocnych oraz przyrządzania potraw świątecznych. Wiele takich wydarzeń zostało udokumentowanych w lokalnej prasie, radiu i telewizji.
Za osiągnięcia w konsekwentnym prezentowaniu tradycji i kultury kresowej RZŚ „Kresowianka” w r. 2005 odznaczony został Odznaką Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego. Poza tym otrzymał wiele innych oznak uznania, podziękowań i gratulacji m. in. od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego, Dyrektora Wydziału Kultury, Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie, od Redakcji „Głosu Szczecińskiego” oraz „Modnej Gospodyni”, Doradcy Wojewody ds. Kultury, kolejnych Starostów i Burmistrzów Pyrzyc na przestrzeni ponad trzydziestu lat istnienia.
Najwyższą nagrodą, jaką można było zdobyć na niwie artystycznej działalności folklorystycznej to Nagroda Imienia Oskara Kolberga odebrana na Zamku Królewskim w Warszawie w 2007 r. Było to wydarzenie, które mocno ugruntowało wiarę, że warto robić to co się kocha.
Największym osobistym przeżyciem dla członkiń zespołu i ich rodzin była wycieczka na Kresy szlakiem sienkiewiczowskiej Trylogii i przede wszystkim wizyta w ukochanych Milatyczach, bo wg słów poety: „Aby mierzyć miarą przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się wyszło”.
W ciągu lat przez Zespół przewinęło się ok. 30 kobiet, dziewczynek i panienek. Obecny stały skład to 12 członkiń – mieszkanek Letnina, Pyrzyc i Nowielina. Instruktorem nadal jest Ryszard Głogowski - zasłużony dla Ziemi Pyrzyckiej. W latach 2001 – 2004 godnie zastępowała go utalentowana Agnieszka Urbańska z PDK, która z powodzeniem kontynuowała artystyczną wizję kolegi. Kierowniczką Zespołu nieprzerwanie jest wielce zasłużona działaczka społeczna ( sołtys Letnina, radna Pyrzyc) Danuta Cząstka.
Początek r. 2015 to zawieszenie działalności zespołu na 8 miesięcy z powodu zaprzestania finansowania przez Gminę Pyrzyce dowożenia czterech członkiń zespołu i instruktora z Pyrzyc do Letnina. Jednak z inspiracji nowego dyrektora Pyrzyckiego Domu Kultury Tomasza Lewandowskiego Zespół zaczął się ponownie spotykać na próbach od września 2015 i własnym sumptem finansować wspomniany dowóz.
Z jego inicjatywy w październiku 2015 Zespół wziął udział we wspólnym projekcie środowiska artystycznego Pyrzyckiego Domu Kultury pt. „ Do góry nogami” zaprezentowanego z okazji Inauguracji Roku Kulturalnego w Gminie Pyrzyce. Dyr. Lewandowski był jego inicjatorem i reżyserem. Jak mówi - chciałby utrzymać Zespół z tak dużym dorobkiem.
Kronikarka RZŚ „KRESOWIANKA”
Bożena Rolbiecka
Listopad 2015